Właściciele Oleszyc
Bogdan Lisze (Oleszyce) / 2007-02-11 17:53:06

   OLESZYCE od połowy XV w. były w posiadaniu jednej gałęzi rodu Kormanickich, która od imienia swego protoplasty przyjęła nazwisko Ramsz.

1436-1437 r. - właścicielem był Stanisław Ramsz, prawdopodobnie ze swoim bratem Nasiągniewem alias Nassagniewem.

około 1450-1462 r. Ramsz nieznany z imienia i jego żona Jadwiga z rodu Leliwitów. Kolejny właściciel to Jan Ramsz wraz ze swoja matką Heleną z Fulsztyna, po śmierci Jana Ramsza jego żona Anna z Dereśniaków Ramsz opuszcza Oleszyce pozostawiając dzieci pod opieką teściowej Heleny Ramsz , która umiera w roku 1537. Majątek oleszycki dostaje sie w ręce Anny z Dereśniaków, która przez 20 lat nie interesowała się jego losem. 14 maja 1538 r. na zasadzie umowy z synami Janem i Piotrem otrzymała Anna Oleszyce w całości, dożywotnio w zamian za rezygnację z praw do pozostałego majątku, jaki potrafiła zgromadzić Helena Ramsz. W 1555 r. po śmierci Anny, spadkobiercą Oleszyc został Piotr Ramsz,  jako dziedzic Oleszyc  żenił się dwukrotnie, raz z Broniewską nieznanego imienia, drugi raz z Anną Wapowską. W obu małżeństwach był bezdzietny. Po jego śmierci (1562) trwała kilkuletnia walka o schedę, w której brali udział Oryszowscy z Reginą Lipską i Magdaleną Fredrową oraz inni z tą rodziną spokrewnieni; Dereśniakowie szwagrowie Ramsza, Wapowscy. Ostatecznie majątek Ramszów przyznano skarbowi królewskiemu.

   W akcie lustracyji królewszczyzn z 1564 roku wynika, że Oleszyce i należące do niego posiadłości jako "dziedzictwo nieboszczyka pana Ramsza, a teraz dzierżawa pana Malachowskiego [(Małachowskiego) Mikołaja].

   Od 30 sierpnia 1570 roku Oleszyce należały do Hieronima Sieniawskiego w tym czasie Oleszyce nazwane są Hieronimowem. Nazwa Hieronimów nie przyjęła się jednak, powrócono do starej nazwy. Dokument lokacyjny wystawiony przez Hieronima Sieniawskiego w 1576 r. został potwierdzony 26 lutego 1578 r. w Warszawie przez króla Stefana Batorego. Po śmierci Hieronima Oleszycami włada jego żona Jadwiga z Tarłów Czekaszewiczów Sieniawska, a po niej ich syn Adam Hieronim Sieniawski urodzony około 1666 r. - zmarł w 1726 r., wojewoda bełski, hetman wielki koronny, etc. etc., żonatego z Elbżbietą Lubomirską.

   Olbrzymia fortuna ostatniego z Sieniawskich wraz z Oleszycami dostała się następnie w spadku jego jedynej córce, Marii Sieniawskiej (1698-1771), zamężnej po pierwsze ze Stanisławem Denhoffem, a następnie z Aleksandrem Augustem Czartoryskim (1697-1782), wojewodą ruskim. Wraz z ręka wnuczki ks. Aleksandra - Zofii Czartoryskiej (1779-1837), dobra oleszyckie przechodzą z kolei w dom jej męża Stanisława Kostki Zamoyskiego (1775-1856, dwunastego ordynata na Zamościu, prezesa senatu Kólestwa Polskiego. Dalszą dziedziczką była jego córka Gryzelda Celestyna Zamoyska (1805-1883), która poślubiła Tytusa Działyńskiego (Adam Tytus Działyński  ur. 14grudnia 1796 w Poznaniu , zm. 11/12 kwietnia 1861 w Poznaniu, działacz polityczny, mecenas sztuki. Żonaty od 1825 z Gryzeldą Celestyną Zamoyską, z którą miał syna Jana, córki Elżbietę (po mężu Czartoryską), Jadwigę (po mężu Zamoyską), Marię (po mężu Grudzińską) oraz najmłodszą Annę). Jako kontynuacja dzidziczenia Oleszyc w ciągu ostatnich pokoleń w linii zeńskiej, przypadły one w końcu w dziale rodzinnym najmłodszej córce Tytusa Działyńskiego, Annie (1847-1926) zamężnej za Stanisławem Wojciechem Potockim (1837-1884). Przed 1880 r. Potoccy sprzedali klucz oleszycki Kazimierzowi Potulickiemu (1820-1880), ktory dobra te przeznaczył dla swej córki Elżbiety, żony ks. Władysława Sapiehy (1853-1920). Ostatnim dziedzicem tego majątku do drugiej wojny światowej, obejmującego wówczas już tylko 550 ha pól i łąk oraz 1612 ha lasów, był syn ks. Władysława, książe Aleksander Jozafat Sapieha ur. w Oleszycach 1888 r., a zmarły w 1980 r.

 





Copyright 2009 www.jewishoflubaczow.orgkontakt