Cmentarz żydowski w Oleszycach

Bogdan Lisze (Oleszyce)

Cmentarz żydowski w Oleszycach.

   Cmentarz żydowski w Oleszycach, nieruchomość położona przy ulicy 3-go Maja, stanowi niezabudowaną działkę gruntu, oznaczoną geodezyjnie numerem 531, obręb: Miasto Oleszyce, numer arkusza: 14, o powierzchni 7599 m², będącą obecnie przedmiotem postępowania regulacyjnego.

   Jak dotąd najstarsza macewa jaka została odnaleziona na cmentarzu przez prof. Andrzeja Trzcińskiego, pochodzi z lat 1763-1767, data częściowo zniszczona. Należy więc przyjąć, że cmentarz powstał w drugiej połowie XVIII wieku, choć można przypuszczać że powstał wcześniej.

Pochowani na cmentarzu;

Akerman Fischel,

Bernbach Malka Perl,

Bottner Male

Ehrman Rachel,

Katz Nusen ben Osias

Messer Gitla, z Lubaczowa, bat Aba Leib i Tauba Pesze Messer ze Szczutkowa, zmarła w wieku 40 lat, 1900r.

Reichler Chane Gitel

Rottenberg Chane bat Majer

Rottenberg Wolf bat Benjamin, zmarł w 1899.

Tisser Moses,

Schlaf Majer ben Nuchym

Schneider Moses,

Schwarz Nathan

Steinberg Mirla bat Markus

    Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku do miasteczka przybyło wielu uciekinierów z zachodniej części Polski.
Niemcy nie zdążyli zniszczyć cmentarza, Oleszyce przeszły w ręce okupanta sowieckiego. W okresie od stycznia do marca 1943 roku rozstrzelali w Oleszycach 172 Żydów, zbiegłych z lubaczowskiego getta, zamordowani leżą w 4 zbiorowych mogiłach na terenie cmentarza.
Obecnie na cmentarzu znajduje się około 600 macew, część nagrobków zdewastowana.

Około 1964 roku cmentarz został ogrodzony metalową siatką i metalową bramą, z tego okresu pochodzi wiele zdjęć, które znalazlem w zasobach Instytutu Jad Waszem w Jerozolimie, a wykupione w 2001r., kopie przekazałem nieodpłatnie do Muzeum Kresów w Lubaczowie.

   W 2004 roku wraz z grupą miłośników zabytków, zebraliśmy taką kwotę, która pozwoliła na oczyszczenie cmentarza żydowskiego w Oleszycach, a następnie przygotowanie go do dalszych działań - skatalogowania i inwentaryzacji pozostałych macew. Choć nie jesteśmy Żydami obraz cmentarza jako zarośniętego śmietnika poruszył nas jako miłośników i mieszkańców Oleszyc.

   2007 - luty- 7, wybrałem się na cmentarz w celu zrobienia kilku zdjęć, brama zdjęta, śnieg po kostki, i ciężko było dotrzeć do nagrobka Rozalii KRUG (zdjęcie w najbliższym czasie), część napisów na macewie jest po łacinie, ale sam tekst o niej po hebrajsku. Zniechęciłem się dalszym fotografowaniem.

2010 - wrzesień - 1,  Dowiedziałem się że cmentarz będzie sprzątany 15 września 2010. (zdjęcia będą!)

 

W miarę moich możliwości będę co jakiś czas dokładał zdjęć nagrobków z tłumaczeniem na jęz. polski.

Odszedł 11 tewet 665 Tu spoczywa Mąż zacny i prawy, bogobojny, utrzymywał się z trudu swej dłoni. Nasz nauczyciel Szlomo syn pana Szmuela, błogosławionej pamięci. Niech będzie dusza jego zawiązana w woreczku żywych.   [19 grudnia (poniedziałek) 1904 r.]

______________________________________________________________________________________________________________________